Στεφάνη (θήκη) είναι η αποκατάσταση που καλύπτει ολόκληρη τη μασητική επιφάνεια αλλά και τις πλευρικές επιφάνειες του δοντιού και προστατεύει από πιθανό κάταγμα δοντιού κατά την μάσηση. Σε πολύ κατεστραμμένα δόντια μπορεί να χρειαστεί ενδοδοντική θεραπεία και τοποθέτηση ενδοριζικού άξονα.
Γέφυρα είναι μία ακίνητη προσθετική εργασία που αντικαθιστά ένα ή περισσότερα δόντια, που λείπουν και στηρίζεται σε δύο τουλάχιστον γειτονικά φυσικά δόντια , στηρίγματα. Πιο μεγάλες σε έκταση γέφυρες μπορούν να γίνουν ανάλογα με τον αριθμό των δοντιών που έχουν αφαιρεθεί και των δοντιών που θα χρησιμοποιηθούν σαν στηρίγματα. Οι γέφυρες, είναι σταθερά κολλημένες στα φυσικά δόντια, σε αντίθεση με τις κινητές οδοντοστοιχίες, οι οποίες αφαιρούνται και επανατοποθετούνται στο στόμα από τον ίδιο τον ασθενή.
Ενδείξεις για τοποθέτηση στεφανών:
1. Σε δόντια απονευρωμένα.
2. Σε σπασμένα δόντια.
3. Σε δόντια με μεγάλα σφραγίσματα.
4. Σε περίπτωση που υπάρχει απώλεια οδοντικής επιφάνειας λόγω ηλικίας, τριξίματος των δοντιών.
5. Στην βελτίωση της αισθητικής εμφάνισης ενός δοντιού (εάν θέλουμε να αλλάξουμε χρώμα, σχήμα, διάταξη στα πρόσθια δόντια και δεν υπάρχει δυνατότητα εφαρμογής πιο συντηρητικής τεχνικής όπως όψεις, λεύκανση, bonding κ.α).
6. Για την στήριξη μιας κινητής οδοντοστοιχίας ή γέφυρας, όταν λείπουν διπλανά δόντια.
Είδη στεφάνων και γεφυρών:
1. Μεταλλικές: από κράμα χρυσού ή από κράμα παλλαδίου ή από κράμα βασικών μετάλλων που πλέον έχουν σχεδόν καταργηθεί.
● Έχουν μεγάλη αντοχή
● Δεν έχουν καλή αισθητική
2. Μεταλλοκεραμικές : αποτελούμενες εσωτερικά από μεταλλικό κράμα (τιτάνιο, χρυσό, χρώμιο, νικέλιο, κοβάλτιο κ.α.) το οποίο καλύπτεται εξωτερικά από πορσελάνη
● Μεγάλη αντοχή
● Καλή αισθητική
● Χρησιμοποιείται σε οποιαδήποτε περιοχή του στόματος
● Χρησιμοποιείται σαν στηρίγματα γέφυρας ή κινητής οδοντοστοιχίας
● Καλή εφαρμογή
3. Ολοκεραμικές: κατασκευασμένες εξ ολοκλήρου από πορσελάνη
● Εξαιρετική αισθητική απόδοση
● Περιορισμένη αντοχή
● Χρησιμοποιείται συνήθως στα μπροστινά δόντια
● Καλή συμπεριφορά στον χρόνο
● Σχετικά υψηλό κόστος
● Δεν ενδείκνυται σε ασθενείς με βρυγμό ή τριγμό δοντιών
4. Ζιρκονίας (ή ζιρκονίου): αποτελούμενες εσωτερικά από ζιρκονία (ζιρκόνιο) το οποίο καλύπτεται εξωτερικά από πορσελάνη
● Μεγάλη αντοχή
● Άριστη αισθητική
● Χρησιμοποιούνται σε οποιαδήποτε περιοχή του στόματος
● Καλή εφαρμογή
Θεραπεία :
1η επίσκεψη:
• Γίνεται τοπική αναισθησία ώστε να είναι εντελώς ανώδυνη η διαδικασία.
• Μείωση όγκου του δοντιού περιφερικά με τον τροχό περίπου 1-1,5 χιλιοστά.
• Λήψη αποτυπώματος σε δισκάριο με αποτυπωτικό υλικό.
• Προσωρινή στεφάνη όπου χρειάζεται
2η - 3η επίσκεψη:
• Αφαίρεση προσωρινής στεφάνης (εφόσον απαιτείται)
• Πρόβα ημιτελούς μόνιμης στεφάνης ή γεφύρας
4η επίσκεψη:
• Συγκόλληση με κονία μόνιμης στεφάνης ή γέφυρας
Πότε μια στεφάνη ή γέφυρα χρειάζεται αντικατάσταση;
Συνήθως μια στεφάνη αντέχει 10 - 15 ή ακόμα και περισσότερα χρόνια, με την προϋπόθεση όμως, ότι ο ασθενής θα φροντίζει για την υγιεινή του στόματος. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που πρέπει να αντικατασταθεί νωρίτερα όταν διαπιστωθεί:
1. Υποχώρηση των ούλων.
2. Αλλάξει το χρώμα της στεφάνης.
3. Σπάσιμο της στεφάνης.
4. Τερηδόνα στο δόντι, αυχενικά, στο τελείωμα δηλαδή της στεφάνης
Για αυτό και οι προσθετικές κατασκευές θα πρέπει σε κάθε εξαμηνιαίο προληπτικό έλεγχο να αξιολογούνται από τον οδοντίατρο.
Πλεονεκτήματα γεφυρών:
1. Βελτιώνεται η μάσηση, η ομιλία και η αισθητική του προσώπου.
2. Οι ασθενείς τις αποδέχονται πολύ εύκολα, χωρίς να αισθάνονται ότι έχουν ένα ξένο σώμα μέσα στο στόμα τους
3. Έχουν πολύ καλή αισθητική καθώς δεν διακρίνονται καθόλου από τα φυσικά δόντια.
4. Η ολοκλήρωση της θεραπείας και η τοποθέτησή τους στο στόμα είναι πολύ πιο γρήγορη σχετικά με τα εμφυτεύματα.
Μειονέκτημα:
Το βασικότερο μειονέκτημα είναι η ανάγκη για τρόχισμα των φυσικών δοντιών που χρησιμοποιούνται ως στηρίγματα. Αυτό μπορεί να ξεπεραστεί μόνο με την τοποθέτηση εμφυτευμάτων αντί για γέφυρα.
Προσωρινές στεφάνες και γέφυρες:
Είναι ειδικές αποκαταστάσεις που καλύπτουν τα δόντια που θα τροχιστούν. Η κατασκευή και τοποθέτηση μιας στεφάνης ή γέφυρας απαιτεί ορισμένα στάδια τα οποία συνήθως ολοκληρώνονται μέσα 5-7 ημέρες. Πολλοί ασθενείς ανησυχούν για την αισθητική τους εμφάνιση, τη δυνατότητα μάσησης καθώς και την πιθανή ύπαρξη πόνου κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος, όπως επίσης και την αποφυγή πιθανού κατάγματος. Με την τοποθέτηση προσωρινών στεφάνων και γεφυρών καλύπτουμε αμέσως τα τροχισμένα δόντια και ο ασθενής μας δεν έχει κανένα αισθητικό πρόβλημα.